Nieuwkomers in Vlaanderen worden vandaag verplicht een inburgeringstraject te volgen. Dat bestaat uit drie delen: lessen Nederlands, begeleiding bij het zoeken naar een job en een cursus Maatschappelijke Oriëntatie (MO). Naast een basiskennis Nederlands en het hebben van werk, is inzicht in onze waarden en normen immers van essentieel belang om vlot mee te draaien in de maatschappij.
Via de cursus MO krijgt de nieuwkomer informatie over allerlei praktische zaken gaande van openbaar vervoer, onderwijs en gezondheidszorg tot het selecteren van huisafval en kopen of afbetaling. Rechten en plichten en waarden en normen van de Vlaamse samenleving vormen de rode draad doorheen al deze thema's.
Het doel van de cursus is dus niet louter om kennis door te geven, maar vooral om nieuwe Vlamingen te leren om zelfstandig informatie te zoeken en te verwerken. Inburgeraars worden immers geconfronteerd met allerlei zaken die ze moeten oplossen, regelen en in orde brengen.
Nood aan eenvormigheid
Tot op dit moment lag de nadruk te sterk op het overdragen van kennis en duidde de informatie te weinig op de fundamenten van onze samenleving. Bovendien hanteerden de acht onthaalbureaus hun eigen cursus waardoor een gelijke vorming van nieuwkomers onmogelijk werd. Er was dus nood aan eenvormigheid. De ‘commissie ter invulling van de cursus maatschappelijke oriëntatie' onder leiding van professor Bossuyt heeft de waarden en normen bepaald die van belang zijn om in Vlaanderen het samenleven in diversiteit mogelijk te maken. Die gemeenschappelijke sokkel van waarden die in de cursus MO de rode draad vormen, zijn respect, vrijheid, solidariteit, gelijkheid en burgerschap.
Naast de nood aan het invullen van die ‘rode draad' werd ook de noodzaak gevoeld om te kunnen beschikken over een uniform handboek en een aangepaste leermethode. De ontwikkeling hiervan werd uitbesteed aan Uitgeverij Van In. Het resultaat van deze opdracht werd vandaag voorgesteld.
Vlaanderen koploper in integratie
De cursus is vernieuwend in Europa. De aangepaste leermethode zorgt voor een specifieke benadering van elk individu. De doelgroep van inburgering is immers heel divers. De scholingsgraad van inburgeraars varieert van analfabeet tot hooggeschoold. Dit heeft voor gevolg dat kennis, het abstractieniveau, het leertempo en de leervaardigheden sterk verschillen naargelang het scholingsniveau. Bovendien worden inburgeraars naargelang hun persoonlijke situatie met verschillende noden en vragen geconfronteerd. Zo hebben mensen met kinderen nood aan informatie in verband met onderwijs en opvoeding, terwijl anderen meer behoefte hebben aan informatie omtrent bijvoorbeeld huisvesting. Door de nadruk te leggen op algemene vaardigheden in plaats van op kennis, kunnen de leefdomeinen aangepast worden aan de noden van de inburgeraar.
Er zijn ook verschillende leermiddelen. De nieuwe methode bestaat uit een docentenhandleiding, een cursistenwerkschrift, bijlagen, een dvd (ontwikkeld door productiehuis Ensemblage) en een ondersteunende website, allemaal in 13 verschillende talen (Engels, Frans, Arabisch, Farsi, Turks, Modern Chinees, Thai, Russisch, Pools, Spaans, Servo-Kroatisch, Albanees, Portugees).
Elk onthaalbureau Inburgering start vanaf 1 januari 2009 met de nieuwe methode. Dit najaar zullen de MO-docenten een opleiding krijgen om vertrouwd te geraken met de nieuwe methode en zijn verschillende leermiddelen. Ook wordt intussen werk gemaakt van vertalingen in 13 verschillende talen. Deze zijn noodzakelijk omdat de cursus MO reeds gegeven wordt op het moment dat de inburgeraar nog niet of nog maar pas gestart is met de cursus NT2.
Momenteel loopt er ook een opdracht om vrijstellingstoetsen voor het luik MO te ontwikkelen. Op basis van deze toetsen zal het dan mogelijk zijn om inburgeraars die geen nood meer hebben aan een cursus MO, vrij te stellen.
Geen eindpunt
De doelen voor de cursus MO zijn uiteraard geen eindtermen, maar ontwikkelingsdoelen. De cursus MO is immers geen eindpunt. Er moet blijvend aan gewerkt worden. Niet enkel in de andere onderdelen van het inburgeringstraject, maar gedurende het hele verdere leven van de inburgeraar.
