Romelu en Freya

11/11/2011 - Het is nochtans een mooi verhaal, dat van Romelu Lukaku. Een jongen van bij ons die op zijn zestiende bij Anderlecht in de eerste ploeg voetbalt. Zo mooi is dat verhaal, dat aan hem zelfs een tv-serie werd gewijd. Want die jongen is sympathiek en hij spreekt ook nog Vlaams! Die jongen krijgt op zijn achttiende een transfer naar een voetbalclub van wereldformaat, toevallig de club van zijn jongensdromen.

En wat blijkt nu? De ouders van Romelu wonen in een sociale woning. Hoe kan dat nu toch, vraagt de pers zich luidop af. Die knaap verdient immers miljoenen! De nieuwszenders duikelen zelfs beelden op waar Romelu zegt dat hij voor zijn mama een huis wil kopen en hij heeft het ondertussen blijkbaar ook gedaan. Toch wonen zijn ouders in een sociale woning en volgens de pers zou ook vader Lukaku over een klein fortuin beschikken. Zijn die sociale woningen dan niet voorbehouden voor degenen die het echt nodig hebben? Voor degenen die niet de middelen hebben om zelf een huis te kopen en die het zelfs op de huurmarkt moeilijk hebben?

Ik wil mij niet uitspreken over één concrete zaak, dat zal zich wel uitwijzen. Maar als voormalig minister van Wonen en dus ook van de sociale huisvesting, is het algemene probleem mij zeer goed bekend. Laten we enkele puntjes op de i’s zetten. De sociale woningen zijn inderdaad bedoeld voor degenen die financieel het zwakst staan. Je kan enkel een sociale woning aanvragen wanneer je jaarinkomen onder een bepaalde grens zit. Die grens is echt niet hoog. Romelu komt in elk geval niet in aanmerking, bescheiden tweeverdieners ook al niet meer. Daarnaast is er ook een beperkte vermogenstoets: wanneer je een sociale woning wil, dan mag je niet al een andere woning hebben, niet in België en ook nergens anders in de wereld. Er zijn ook nog andere regels die de huisvestingsmaatschappijen toelaten om de meest behartenswaardige gevallen voorrang te verlenen. Om die twee redenen vind je in de sociale woningen vooral alleenstaande ouders en mensen die van een vervangingsinkomen moeten leven (invaliditeit, werkloosheid, pensioen). Tot daar de basis van het verhaal.

1. Eerste ‘probleem’: mensen gaan vooruit in het leven. Wie vandaag onder de inkomensgrens zit, kan daar morgen boven gaan. Dat is natuurlijk géén probleem, maar heuglijk nieuws. Je moet mensen niet direct uit hun huis gaan zetten omdat ze werken en daardoor meer inkomsten hebben. Dat zou een verkeerde boodschap zijn, die mensen ontmoedigt om zich op te werken. Als minister van Wonen heb ik voor dat geval wel twee zaken geregeld: wie meer gaat verdienen, moet ook meer betalen, gradueel stijgend met de inkomsten, tot je de normale marktprijs betaalt. Ik heb daarnaast ook de mogelijkheid gecreëerd dat mensen hun sociale woning kopen. Wie het beter voor de wind gaat, kan blijven en zelf eigenaar worden. De sociale sector kan dan de opbrengst gebruiken om bij te bouwen, én je krijgt een sociale mix in de wijk. Dat lijkt me voor de meeste gevallen te volstaan.
2. Tweede probleem: we controleren niet het hele vermogen van de kandidaat sociale huurder. We gaan alleen na of die persoon, of dat gezin, niet reeds eigenaar is van een eigen woning. Dat is gemakkelijk na te gaan indien die woning in België staat. Dat is veel moeilijker voor de rest van de wereld. Indien mensen niet eerlijk zijn als het hun eigendommen in het buitenland betreft, moet je kunnen samenwerken met overheden in andere landen. We hebben die samenwerking vandaag niet met een aantal landen. Daarom heb ik als minister van Wonen ook samengewerkt met de bevoegde federale minister om hierover akkoorden te proberen te maken met onder meer Turkije en Marokko. We moeten daar mee verder, want dit is een reëel probleem. Het is een kwestie van billijkheid, als je geen huis mag hebben in België, dan ook niet ergens anders.
3. Derde probleem: Er wordt geen rekening gehouden met andere vermogens dan een eigen huis. Theoretisch kun je dus multi-miljonair zijn en toch in aanmerking komen voor een sociale woning. Het zal dan wel om zeer zeldzame gevallen zal gaan. Je zal al topvoetballer moeten worden of winnen met EuroMillions. Er zijn vast ook wel mensen in een sociale woning die een meer bescheiden vermogen hebben, door erfenis bijvoorbeeld. Fair, we kunnen wel eens de discussie voeren of we op een of andere manier daar rekening mee kunnen houden bij de toekenning van sociale woningen, of bij de berekening van de huurprijs. Gemakkelijk zal dat niet zijn en het is ook nog maar de vraag of het om meer dan een aantal enkelingen gaat die in dat geval in hun sociale woning willen blijven. Maar goed, laat ons dat meer eens bekijken. Eerlijk is eerlijk.

Ondertussen gaat het hard in de pers. Ik was dus meer dan benieuwd hoe de huidige minister van Wonen, Freya Vandenbossche, zou reageren op ‘het geval Lukaku’. Al zijn de miljonairs in de sociale woning dan misschien niet het meest dringende probleem, het spreekt wél tot de verbeelding. Als minister moet je reageren op zo’n storm in de pers.